E-commerce | 8 kwietnia 2021

Rękojmia i gwarancja z perspektywy sklepu internetowego

Wyrażenia rękojmia i gwarancja często są błędnie stosowane zamiennie. Obydwie te instytucje prawne w języku potocznym używane są jako synonimy, ze względu na zbliżone korzyści, jakie dają kupującemu. Warto jednak znać dzielące je różnice oraz przynajmniej podstawowe założenia obu tych rozwiązań prawnych, zwłaszcza z perspektywy osoby prowadzącej sklep internetowy.

Jeśli jesteś zainteresowany pomocą prawną i bezpłatną wyceną skontaktuj się z nami. Radca prawny Kraków.

Rękojmia – skąd taka nazwa?

Etymologia słowa rękojmia wywodzi się jeszcze z czasów prawa rzymskiego, które w dużym stopniu zostało wykorzystane i dostosowane do prawodawstwa wielu krajów współczesnych, takich jak chociażby Niemcy, Francja, Włochy czy Polska. Nazwa wywodzi się od słowa poręczenie, danie ręki, w tym przypadku za to, że sprzedawana rzecz jest sprawna i ma cechy, o których zapewnia sprzedawca. 

Rękojmia – czym jest?

Rękojmia – ujmując rzecz w dużym uproszczeniu – to zbiór uprawnień kupującego, który nabył daną rzecz, oraz zbiór obowiązków prawnych nałożonych na stronę sprzedającą. Rękojmia przy zakupie istnieje z mocy ustawy. Nie udziela jej sprzedający z własnej woli, a stanowi zabezpieczenie interesów kupującego. Źródłem rękojmi jest dział Kodeksu cywilnego, obejmujący artykuły od 556 do 576. 

Jeżeli sprzedającym jest przedsiębiorca, to rękojmia przysługuje obowiązkowo każdemu kupującemu, który jest konsumentem, a od początku 2021 r. również przedsiębiorcy, prowadzącemu indywidualną działalność gospodarczą, który zawiera umowę bezpośrednio związaną z przedmiotem swojej działalności, która jednak nie ma dla niego charakteru zawodowego (więcej o tej nowelizacji pisaliśmy tutaj: https://prawointernetu.eu/od-2021-roku-prawa-konsumenta-rowniez-dla-przedsiebiorcow/).

Wedle podstawowego założenia rękojmi, sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną. Oznacza to, że na rękojmię kupujący może się powołać zarówno, gdy sprzedawana rzecz będzie uszkodzona, czy też niekompletna, jak i w przypadku, gdy okaże się pochodzić np. z kradzieży.

Wadą fizyczną rzeczy jest niezgodność rzeczy sprzedanej z umową. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy przedmiot sprzedaży:

1) nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia (np. buty, które miały być wodoszczelne – nie są wodoszczelne);

2) nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór (jeżeli wspomniane buty nie zostały oznaczone jako wodoszczelne, ale sprzedawca pokazał kupującemu, że te same buty nie przepuszczają wody);

3) nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia (jeżeli wspomniane buty nie zostały oznaczone jako wodoszczelne, ale kupujący poinformował sprzedawcę o tym, że potrzebuje butów wodoszczelnych i zamierza tę wodoszczelność wykorzystać, a sprzedający nie poinformował go w odpowiedzi, że dany model się do tego celu nie nadaje);

4) została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (jeżeli w przykładowej parze butów brakuje podeszwy).

Ponadto należy również pamiętać, że za wadę fizyczną rzeczy uznaje się także nieprawidłowy jej montaż i uruchomienie, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy.

Wada prawna dotyczy natomiast sytuacji, gdy przedmiot sprzedaży stanowi własność osoby trzeciej lub jest obciążona jakimiś prawami (np. zastawem), a także gdy właściwy organ ograniczył władanie tą rzeczą.

Jakie w sytuacji wadliwości rzeczy uprawnienia przysługują kupującemu? Może on żądać od sprzedawcy wymiany rzeczy na wolną od wad, usunięcia wady, obniżenia ceny lub też odstąpić od umowy. Przy czym obniżenie ceny oraz odstąpienie od umowy kupującemu nie przysługują, jeżeli sprzedający niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności usunie wadę lub wymieni rzecz na wolną od tej wady – chyba że rzecz ta była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę wcześniej.

Należy pamiętać, że jeżeli kupujący będący konsumentem zażądał wymiany rzeczy lub usunięcia wady albo złożył oświadczenie o obniżeniu ceny, określając kwotę, o którą cena ma być obniżona, a sprzedawca nie ustosunkował się do tego żądania w terminie czternastu dni, uważa się, że żądanie to uznał za uzasadnione.

Okres rękojmi to 2 lata od momentu wydania rzeczy, a po skorzystaniu z procedury (np. wymiany rzeczy) – nie zostaje on przedłużony.

Zwolnienie z odpowiedzialności z tytułu rękojmi?

Przede wszystkim zwolnienie sprzedającego z odpowiedzialności z tytułu rękojmi następuje, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy (bądź w określonych przypadkach – w chwili wydania rzeczy). 

Ponadto, jeżeli kupującym jest osoba prowadząca indywidualną działalność gospodarczą zawierająca umowę, z treści której wynika, że posiada ona dla tej osoby charakter zawodowy lub inny przedsiębiorca (np. spółka) – strony mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć.

Również w przypadku konsumenta sprzedający posiada uprawnienie ograniczenia okresu rękojmi do jednego roku, jednak wyłącznie w przypadku, gdy przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma.

Gwarancja

Gwarancja nie wynika bezpośrednio z mocy prawa, ale z odpowiedniego oświadczenia złożonego przez gwaranta, którym może być producent rzeczy, importer, dystrybutor lub sprzedawca. Należy pamiętać, że udzielenie gwarancji nie wyłącza nigdy uprawnień kupującego wynikających z rękojmi i mogą one być wykonywane niezależnie od siebie.

Przepisy dotyczące gwarancji również stanowią odpowiedni dział Kodeksu cywilnego, który tym razem obejmuje artykuły od 577 do 581.

Oświadczenie gwarancyjne musi być sformułowane w jasny zrozumiały sposób, a jeśli to możliwe – w formie graficznej. Ponadto, jeżeli rzecz sprzedawana jest w Polsce – oświadczenie musi być sporządzone w języku polskim. Należy pamiętać, że oświadczenie takie może zostać złożone również w reklamie – więc podobnie jak w przypadku późniejszych ewentualnych roszczeń z tytułu rękojmi, należy mieć to na uwadze podczas składania obietnic marketingowych.

Okres gwarancji ustalany jest przez gwaranta, jednak przy skorzystaniu z praw gwarancyjnych, w sposób taki, jak wymiana wadliwej rzeczy lub dokonanie istotnych jej napraw – okres gwarancji biegnie od nowa od momentu ponownego dostarczenia rzeczy do kupującego. W innych przypadkach okres gwarancji ulega wydłużeniu o czas, w jaki kupujący nie mógł z rzeczy korzystać. 

Podsumowanie

Powyższy zakres informacji o instytucjach rękojmi oraz gwarancji nie stanowi oczywiście wyczerpania tematu, gdyż zagadnienia te są znacznie bardziej obszerne. Jednak może stanowić pewien zbiór najważniejszych informacji. Założenia gwarancji oraz rękojmi powinien znać każdy kupujący, jednak bezwzględnie powinna je znać osoba zajmująca się handlem (bądź oferująca usługi) zawodowo. 

Jeśli jesteś zainteresowany pomocą prawną i bezpłatną wyceną skontaktuj się z nami. Kancelaria prawna Kraków.