Nowości prawne | 4 marca 2021

Kradzież tożsamości w sieci. Jak postępować w takiej sytuacji?

W dzisiejszych czasach częstym problem jest podszywanie się pod kogoś w Internecie, czyli kradzież tożsamości, do której dochodzi w sieci. Ze względu na przeniesienie sporej części życia do Internetu, podstawowe formy takich kradzieży tożsamości są wyjątkowo proste w realizacji. Wystarczy, że przestępca założy profil na portalu społecznościowym wpisując czyjeś imię i nazwisko oraz umieszczając jego zdjęcie. Już takie działania mogą nas narazić na straty wizerunkowe, jednak to nie jedyne formy kradzieży tożsamości.

Kradzież tożsamości w sieci – co mówi prawo?

Osoba dokonująca kradzieży tożsamości musi jednak zdawać sobie sprawę, że popełnia przestępstwo. Podszywanie się pod kogoś w sieci spełnia przesłanki przestępstwa penalizowanego w art. 190a § 2 Kodeksu karnego, a co za tym idzie – zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. 

§ 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej. 

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca  podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. 

§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Co może wskazywać na to, że padliśmy ofiarą kradzieży tożsamości?

Kradzieże tożsamości mogą przejawiać różne formy. Może to być konto na portalu społecznościowym podpisane naszym imieniem i nazwiskiem lub/oraz zawierające nasze zdjęcie. Często bywa to również założenie konta w banku i/lub wyłudzenie w ten sposób kredytu. Instytucje bankowe starają się na taką okoliczność zabezpieczyć, ale czasami przestępcom udaje się dokonać procederu – zwłaszcza po dokonaniu kradzieży dowodu osobistego.

Jak postępować w przypadku kradzieży tożsamości w sieci?

W pierwszej kolejności powinniśmy powiadomić o tym serwis, za pośrednictwem którego ktoś się pod nas podszywa. Największe serwisy społecznościowe, takie jak Facebook czy Twitter posiadają do tego celu specjalne formularze zgłoszeniowe:

• https://www.facebook.com/help/contact/295309487309948?helpref=faq_content

• https://help.twitter.com/forms/impersonation

Jeżeli dany portal nie posiada takiego formularza, musimy zgłoszenie wysłać za pomocą poczty elektronicznej na adres, który zazwyczaj będzie na stronie serwisu w zakładce „kontakt” lub w treści regulaminu.

W przypadku, gdy do kradzieży tożsamości doszło w związku z założeniem konta w banku, należy niezwłocznie powiadomić o tym ten bank. Takie bowiem działanie przestępców jest zawsze wstępem do wyłudzania kredytów bądź chwilówek lub działalności przestępczej z wykorzystaniem tego rachunku bankowego założonego na nasze dane. Obecnie wiele umów pożyczek można podpisać robiąc przelew weryfikacyjny ze swojego konta bankowego – jest to zatem skrajnie niebezpieczne, gdy takie konto założone na nasze dane jest w rękach przestępców. W takim przypadku powinniśmy również zorientować się w jaki sposób przestępcom udało się założyć na nas rachunek bankowy. Możliwe, że zgubiliśmy dowód osobisty lub wysłaliśmy jego skan w nieodpowiednie miejsce. Pamiętać należy, że zawsze powinniśmy zgłosić utratę dowodu osobistego na Policję lub do urzędu gminy i nie wysyłać jego skanu w niezweryfikowane miejsca.

Po podjęciu powyższych działań powinniśmy złożyć na Policję lub Prokuraturę wniosek o ściganie przestępstwa z art. 190a § 2 Kodeksu karnego. Przestępstwo to jest bowiem ścigane na wniosek pokrzywdzonego. Oznacza to, że organy ścigania rozpoczną dochodzenie wyłącznie po otrzymaniu stosownego wniosku, a nie wystarczy do tego powzięcie przez nich informacji o podejrzeniu popełnienia przestępstwa – jak ma to miejsce w przypadku przestępstw ściganych z urzędu. Dodatkowo możemy w toku postępowania wnieść o podanie wyroku do publicznej wiadomości na podstawie art. 43b Kodeksu karnego – co pomoże odwrócić skutki kradzieży naszej tożsamości.

Podsumowanie

Kradzież tożsamości może przybierać różnorakie formy. Niekiedy skutkiem jest utrata czci – w przypadku założenia konta na nasze dane w portalu społecznościowym i umieszczanie tam kompromitujących treści, a niekiedy skutki finansowe mogą być druzgocące. Pamiętajmy, że to głównie od czasu reakcji zależy skuteczność odwrócenia konsekwencji kradzieży tożsamości, której padliśmy ofiarą.