fbpx

Serwis poruszający zagadnienia prawa internetowego

Zadaj pytanie

Prawa autorskie | 17 lutego 2021

Wykorzystanie muzyki komercyjnej w podcaście

wykorzystanie muzyki w podcascie

Rozwój sieci Internet, jaki obserwujemy na przestrzeni lat, otworzył i znacznie ułatwił twórcom drogę do dzielenia się swoim dorobkiem. Dzięki temu uzyskali oni rozmaite możliwości dotarcia do swoich odbiorców. Twórcy audiowizualni mogą korzystać z różnych serwisów streamingowych, pozwalających na udostępnianie ich twórczości szerokiej rzeszy publiczności czy to w formie podcastów, filmików czy obrazów. Decydując się na skorzystanie z formy podcastu, twórcy często łączą główną treść podcastu z wybraną przez siebie muzyką, która towarzyszy twórcy w tle. W tym miejscu pojawia się pytanie – czy wykorzystanie muzyki komercyjnej w ten sposób jest dozwolone? Jeśli tak, to czy istnieją konkretne regulacje prawne i jakie zasady wprowadzają?

Jeśli jesteś zainteresowany pomocą prawną i bezpłatną wyceną skontaktuj się z nami. Kancelaria prawna Kraków.

Podcast – czym jest?

Za podcast uważa się przede wszystkim dźwiękową, lecz czasem także i audiowizualną audycję internetową, wykorzystującą technologię RSS. Jej początki datuje się na rok ok. 2000, jednak prawdziwą popularność zaczęła zyskiwać od ok. 2005 roku. Obecnie forma podcastu używana jest przez twórców do przekazywania odbiorcom m.in. określonych audycji tematycznych, wywiadów czy audycji muzycznych.

Muzyka komercyjna i niekomercyjna – różnice

Zastanawiając się nad tym, czym różni się muzyka komercyjna od niekomercyjnej, pierwsza odpowiedź, jaka może przychodzić do głowy to: „Komercyjna – ta w radiu, a niekomercyjna – alternatywna, niezależna”. Jest to również trafna odpowiedź, jednak nie do końca precyzyjna. Definicja bowiem powinna ujmować istotę problemu, a więc sposób użytkowania muzyki. Co prawda w przepisach brak jest takowej definicji, jednak możemy uznać, iż co do zasady muzyka komercyjna to muzyka, która nastawiona jest w pierwszej kolejności na jej wykorzystywanie w celu osiągnięcia zysku, zaś muzyka niekomercyjna nie jest nakierowana głównie na czerpanie korzyści finansowych.

Muzyka w podcaście – dozwolony użytek

Jak to więc jest z tą muzyką w podcaście? W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na art. 23 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.2019.1231 t.j.), regulujący kwestie tzw. dozwolonego użytku osobistego. Zgodnie ze wskazanym przepisem, bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Jednak krąg osób mogących korzystać z utworu został przez ustawodawcę zawężony do pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego z posiadaczem egzemplarza utworu. Oznacza to, iż wskazany przepis nie znajdzie zastosowania do podcastu, bowiem krąg odbiorców podcastu musiałby zostać mocno ograniczony, a nie o to przecież tutaj chodzi.

Z kolei przepisy ustawy następujące po omówionym wyżej regulują kwestię tzw. dozwolonego użytku publicznego. Ustawodawca określa tam m.in., iż określone grupy podmiotów w określonych okolicznościach mogą korzystać z utworów objętych autorskimi prawami majątkowymi. Pojawiają się takie możliwości jak chociażby prawo do cytatu, przedruku, parodii czy analizy krytycznej lub naukowej. Spośród tych wszystkich najważniejsze w kontekście niniejszego tematu wydaje się prawo do cytatu.

Zgodnie z art. 29 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.2019.1231 t.j.), wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów oraz rozpowszechnione utwory plastyczne, utwory fotograficzne lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawami gatunku twórczości.

Nasuwa się, więc pytanie, czy muzyka komercyjna, a więc nastawiona na zysk, która towarzyszy twórcy w trakcie podcastu, może być uznana za cytat? Odpowiedź brzmi – zależy. Od czego? Od tego czy jest ona umieszczona w podcaście w zakresie uzasadnionym celami cytatu, a więc jak wskazano wyżej – w celu wyjaśnienia, w celu przeprowadzenia polemiki i dyskusji, w celu wykonania analizy krytycznej lub naukowej, w celu nauczania lub jest uzasadniona prawami gatunku twórczości. Oznacza to, iż jeśli temat podcastu bezpośrednio nie dotyczy utworu muzycznego, który towarzyszy twórcy podcastu w tle, nie może on korzystać z niego w ramach dozwolonego użytku publicznego.

Muzyka w podcaście – prawne możliwości

Skoro nie można korzystać z dowolnie wybranej muzyki w dowolnie zatytułowanym podcaście nie naruszającym tym samym praw autorskich, to czy istnieje jakaś możliwość aby np. w podcaście o zwierzętach korzystać z muzyki klasycznej, która leciałaby w tle? 

Oczywiście, że tak – to proste – wystarczy uzyskanie ZGODY.

Zgodę tę, musimy uzyskać od samego twórcy lub od organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi np. Stowarzyszenia Autorów ZAiKS, Stowarzyszenia Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych SAWP czy Związku Artystów Wykonawców STOART.

Pamiętać również należy, iż zgoda ta, musi odnosić się do określonego pola eksploatacji, a więc najogólniej mówiąc – sposobu wykorzystania utworu (np. publiczne odtworzenie utworu, publiczne wykonanie utworu, wydanie muzyki na płycie winylowej, wydanie muzyki w formie cyfrowej mp3, wydanie książki w formie papierowej, wydanie książki w formie e-booka). W przypadku podcastu, odpowiednim polem eksploatacji powinno być publiczne odtworzenie utworu oraz nadanie i wykorzystanie utworu w bezpośredniej sieci dostępu Internet.

Kolejnym sposobem na legalne wykorzystanie cudzego utworu muzycznego w swoim podcaście, jest skorzystanie z utworu muzycznego objętego wolną licencją Creative Commons lub inną. Licencje te, w zależności od konkretnego ich rodzaju, umożliwiają bezpłatne skorzystanie z utworu objętego taką licencją, pod warunkiem zachowania zasad wskazanych w konkretnej licencji np. oznaczenia autora. Aktualnie pojawia się coraz więcej serwisów funkcjonujących na zasadach wolnych licencji.

Muzyka w podcaście – kary za niezgodność z prawem

Odpowiedzialność cywilna za naruszenie autorskich praw majątkowych, została uregulowana w art. 79 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.2019.1231 t.j.). Przepis ten, w przypadku naruszenia autorskich praw majątkowych, daje twórcy uprawnienie do żądania zaniechania naruszania, usunięcia skutków naruszenia, naprawienia wyrządzonej szkody oraz wydania uzyskanych korzyści.

Twórca może również domagać się jednokrotnego albo wielokrotnego ogłoszenia w prasie oświadczenia o odpowiedniej treści i formie lub podania do publicznej wiadomości części albo całości orzeczenia sądu wydanego w rozpatrywanej sprawie, w sposób i w zakresie określonym przez sąd.

Ponadto, w przypadku niezawinionego naruszenia, Sąd może nakazać osobie, która naruszyła autorskie prawa majątkowe, na jej wniosek i za zgodą twórcy, zapłatę stosownej sumy pieniężnej na rzecz twórcy, jeżeli zaniechanie naruszania lub usunięcie skutków naruszenia byłoby dla osoby naruszającej niewspółmiernie dotkliwe.

Odpowiedzialność karna za rozpowszechnianie utworu bez pozwolenia uregulowana została w art. 116 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.2019.1231 t.j.), zgodnie z którym, kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom rozpowszechnia cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Natomiast, jeżeli sprawca dopuszcza się tego czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Z kolei, jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania tego przestępstwa stałe źródło dochodu albo działalność przestępną, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5. Jednakże, jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Podsumowanie

W dzisiejszych czasach, prawa autorskie, podobnie jak wszelkie inne dziedziny naszego życia, zostały już objęte przepisami prawa i to w dość skrupulatny sposób. Kwestią problematyczną było jednak do tej pory egzekwowanie tych praw, co wiązało się ze szkodą na rzecz twórców. Rozwijające się regulacje prawne, a także coraz skuteczniejsze mechanizmy wykrywania naruszeń i egzekwowania obowiązujących przepisów, mocno zawężają rozwijające się do niedawna bezprawne działania. Warto o tym pamiętać i dołożyć należytej staranności przy tworzeniu swojego podcastu, zwłaszcza pod względem jego zgodności z obowiązującymi przepisami prawa aby nie narazić się niepotrzebnie na negatywne konsekwencje prawne.

Jeśli jesteś zainteresowany pomocą prawną i bezpłatną wyceną skontaktuj się z nami. Radca prawny Kraków.

Polecane artykuły

kradzież tożsamości w sieci

Nowości prawne

Kradzież tożsamości w sieci. Jak postępować w takiej sytuacji?

W dzisiejszych czasach częstym problem jest podszywanie się pod kogoś w Internecie, czyli kradzież tożsamości, do której dochodzi w sieci. Ze względu na przeniesienie sporej części życia do Internetu, podstawowe formy takich kradzieży tożsamości są wyjątkowo proste w realizacji. Wystarczy, że przestępca założy profil na portalu społecznościowym wpisując czyjeś imię i nazwisko oraz umieszczając jego […]

Wszelkie prawa zastrzeżone przez Prawo Internetu 2024