Artykuł sponsorowany | 2 czerwca 2022

Prawa autorskie i ich rodzaje

Pierwsze co na myśl przywodzą prawa autorskie to dla wielu osób z pewnością rzeczy takie jak utwory muzyczne czy też książki. Nie da się zaprzeczyć temu, że jest to słuszne skojarzenie, jednak oprócz tego istnieją jeszcze inne ,,utwory’’, które obejmuje to pojęcia. Pracownik firmy również powinien zostać określony jako autor. Jeżeli do jego obowiązków należy tworzenie czegoś co charakteryzować się będzie indywidualizmem i oryginalnością, to efekt końcowy także stanowi pewnego rodzaju utwór. Tym samym oznacza to, że również należy on do obrębu praw autorskich.

Jeden z zapisów w ustawie mówi, że konkretnie jest to „każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia”. Na liście rzeczy uznawanych za utwory wymienia się między innymi elementy takie jak słowa, dzieła plastyczne czy też dzieła architektoniczne. Jest mnóstwo zagadnień, które podlegają rzeczywistej ochronie.

Czym są osobiste prawa autorskie?

Jednym z rodzajów praw autorskich są autorskie prawa osobiste. Dokładnie określone są one w 3 rozdziale ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Ich głównym celem jest to, że powinny one ochronić więź pomiędzy twórcom, a dziełem przez niego stworzonym. Związek pomiędzy nimi jest trwały. Nie ma określonego czasu trwania tej więzi, co oznacza, że są bezterminowe, a także niezbywalne. Przez więź autor nie może zrzec się praw autorskich, a jeśli ktokolwiek chciałby mu je odebrać, jest to niemożliwe, zostało to jasno określone przepisami.

Najważniejszym celem osobistych praw autorskich jest ochrona, różnych od tych ekonomicznym, uprawnień oraz swobód, które powstały na skutek stworzenia dzieła. Jeśli jesteś zdania, że Twoje prawa autorskie zostały naruszone, dobrze zgłosić się do kancelarii prawniczej, aby pomogła Ci w podjęciu odpowiednich kroków.

Czym są majątkowe prawa autorskie?

Prawa autorskie majątkowe to drugi rodzaj prac autorskich. Działają one na zasadzie prawa własności. Ich najważniejszą cechą jest to, że są one bezwzględne, oznacza to, że jedyną osobą, która dysponuje uprawnieniami do wykorzystywania i zarządzania utworem jest właśnie jego twórca. Sprawia to, że w sytuacji gdy osoba fizyczna, firma, organizacja, czy jakakolwiek inna jednostka musi uzyskać zgodę, jeśli chce skorzystać z utworu. Jeśli tego nie zrobi, działanie jej będzie wbrew prawu i musi nastawić się na poniesienie dużych konsekwencji.

W sytuacji gdy twórca nie zgodzi się na to, aby jego dzieło było udostępniane, wszyscy muszą przestrzegać tego postanowienia. Jeśli chodzi o autorskie prawa majątkowe najczęściej można spotkać się z tym, że celem powstania utworu są zarobi. W tym przypadku można je wykorzystywać na zasadzie licencji. To, co odróżnia ten rodzaj praw od wcześniej wspomnianych, to fakt, że nie są one bezterminowe. Wszystko to można znaleźć w ustawie. 

W jakiej sytuacji pracownik staje się twórcą?

Niektórzy pracownicy podczas wykonywania swoich obowiązków tworzą tzw. utwory. Można by powiedzieć, że skoro jest on autorem, to dzieło obowiązuje ochrona. Ma się to jednak inaczej. Przepis znajdujący się w art. 12 ust. 1 ustawy o prawie autorskich i prawach pokrewnych mówi: „Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron”, jak widać to pracodawca jest właścicielem majątkowych praw autorskich, jeśli w umowie zawarty został taki zapis.