Prawa autorskie | 3 listopada 2016

Czy można wykorzystywać zdjęcia opublikowane w Internecie?

Wiele osób redaguje i następnie zamieszcza różne treści w Internecie. Tematyka artykułów jest bardzo różna – duża część z nich ma charakter branżowy. Treści publikują blogerzy, copywriterzy, serwisy informacyjne. Autorzy tekstów posługują się różnymi formami aby uatrakcyjnić artykuły, w tym również zdjęciami. Zdarza się, że zdjęcia z innych stron internetowych stanowią większą część materiału. Powstaje pytanie o dopuszczalność, nieskrępowanego w świetle prawa, korzystania ze zdjęć zamieszczanych na innych stronach internetowych. W tym miejscu zaznaczam, że niniejszy tekst nie dotyczy korzystania z serwisów płatnych udostępniających zdjęcia na odpowiednich licencjach.

Jeśli jesteś zainteresowany pomocą prawną i bezpłatną wyceną skontaktuj się z nami. Kancelaria prawna Kraków.

Rozważania powyższe zacząć należy od stwierdzenia, że ogólna zasada prawa autorskiego stanowi, że każdy utwór objęty jest tzw. monopolem twórczym, poprzez który należy rozumieć prawo autora do decydowania w jaki sposób jego dzieło będzie wykorzystywane. Zasada ta stanowi, że wyłącznie autor może decydować kto i na jakich zasadach będzie mieć prawo do korzystania z jego utworu.

Monopol twórczy nie jest jednak bezwzględny, od powyższej zasady istnieją wyjątki. Wyjątki zawarte są w ustawach krajowych oraz w odpowiednich konwencjach i traktatach międzynarodowych. Prawo międzynarodowe zyskuje na znaczeniu w szczególności w kontekście działalności w Internecie.  Monopol twórczy ograniczony jest min. tzw. dozwolonym użytkiem w ramach prawa cytatu. Oznacza to, że autor dzieła może zamieszczać w swoim utworze cytaty innych utworów lub drobne utwory w całości, w tym zdjęcia, które zostały już wcześniej rozpowszechnione.

Czy można zatem wykorzystywać zdjęcia cyfrowe w ramach tworzonych artykułów, które wcześniej opublikowano na innych stronach internetowych?

Zarówno przepisy krajowe, jak również przepisy międzynarodowe zezwalają na korzystanie z praw autorskich twórców zagranicznych w ramach prawa cytatu. Jednakże według ogólnej zasady w takiej sytuacji należy stosować przepisy właściwe obowiązujące na terenie, z którego materiały te zostały po raz pierwszy opublikowane lub z którego pochodzi ich twórca. W ten sposób za każdym razem gdy zamierza się opublikować dane zdjęcie należałoby sprawdzić z którego kraju ono pochodzi i jaki stan prawny na tym terenie obowiązuje. Już ten fakt komplikuje wykorzystanie zdjęć dostępnych w sieci Internet w ramach prawa cytatu.

Niemniej jednak większość porządków prawnych zawiera podobne przepisy w zakresie prawa autorskiego. Przykładowo według polskiego prawa:

„Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów oraz rozpowszechnione utwory plastyczne, utwory fotograficzne lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawami gatunku twórczości”.

Zatem, niewątpliwe jest, że aby mówić o prawie cytatu powinien zostać spełniony jego cel taki jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa czy nauczanie. Ważne jest także, czy korzystanie z fotografii ma charakter komercyjny.

Za każdym razem autor tekstu wzbogaconego o zdjęcia cyfrowe musi odpowiedzieć sobie na pytanie czy zamieszczenie zdjęcia do treści artykułu spełni cel taki jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa czy nauczanie. Zatem wykorzystywanie zdjęć dostępnych w Internecie nie jest sprawą tak oczywistą i może stanowić zarzut naruszenia praw autorskich. Wiele osób publikujących teksty na swoich stronach internetowych wykorzystuje zdjęcia bez wskazania ich źródła i autorstwa. Praktyka taka jest nieprawidłowa i narusza interesy autora oraz właściciela praw majątkowych.

Powyższe zasady mają charakter ogólny i stanowią pewne wskazówki. Aby jednak ustalić czy korzystanie z konkretnych zdjęć jest legalne każdą sytuację należy rozpatrywać indywidualnie poprzez pryzmat prawa właściwego i charakteru danej publikacji. Pomocne w tym może się okazać zlecenie przygotowania opinii prawnej lub dokonanie audytu prawnego zamieszczonych treści. Wówczas wątpliwości związane z legalnością opublikowanych zdjęć zostaną rozwiane a autor tekstów będzie mógł spać spokojnie ze świadomością, że nikt nie zażąda od niego odszkodowania z tytułu naruszenia praw autorskich.

Jeśli jesteś zainteresowany audytem prawnym lub opinią w sprawie legalności tworzonych lub publikowanych przez Ciebie tekstów skontaktuj się z Kancelarią.